Δόξα - Vladimir Nabokov

 Ο Vladimir Navokov, μπορεί να είναι γνωστός στο ευρύ κοινό από το έργο του Λολίτα, έργο που σημάδευσε τον 20ο αιώνα, και μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία, όμως η εργογραφία του μετράει δεκάδες ποιήματα και πεζά. Προσωπικά, δεν είχα διαβάσει ξανά κάποιο έργο του, και ήταν η πρώτη επαφή που είχα με τον συγγραφέα. Λιτή και συναισθηματική γραφή, και ένας τραγικός ήρωας που θυσιάζει τον εαυτό του, για χάρη του έρωτα. 

Ο Μάρτιν Εντελβάις, εγκαταλείπει την πατρίδα του, Ρωσία, μετά την Οκτωβριανή Επνάσταση. Περνώντας από ένα ταξίδι στην Αθήνα, ο νεαρός Μάρτιν καταλήγει μαζί με την - διαζευγμένη πλέον- αυστηρή μητέρα του στη Σουηδία. Από εκεί, θα βρεθεί στην Αγγλία, και πιο συγκεκριμένα θα βρει καταφύγιο σε μια οικογένεια Ρώσων εμιγκρέδων,  των Ζιλανόφ. Θα ξεκινήσει σπουδές στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, ενώ δεν θα αργήσει να έρθει και ο μονόπλευρος έρωτας, αυτός για την νεαρή κόρη των Ζιλανόφ, Σόνια. Ο ευαίσθητος και τρυφερός Μάρτιν, θα γοητευτεί από την κυκλοθυμική και προκλητική Σόνια, και όσες προσπάθειες κάνει για να την προσεγγίσει, πέφτουν στο κενό. Έτσι λοιπόν, μην έχοντας πλέον άλλη λύση, αποφασίζει να κάνει πράξη ένα παράτολμο σχέδιο για να εντυπωσιασει την Σόνια, ένα σχέδιο που θα καταφέρει να πραγματοποιήσει, αλλά θα έχει δραματικές συνέπειες για τον ίδιο. 

Ο Μάρτιν, φαίνεται από την αρχή του βιβλίου πως είναι ένας άνθρωπος χωρίς συγκεκριμένο σκοπό, ενώ φαίνεται η επιρροή που του έχει ασκήσει η ζωή στην χώρα του, ακόμα και όταν φεύγει από εκεί, μιας και η αναπόληση είναι βασικό κομμάτι του χαρακτήρα του. Τον παρακολουθούμε από τα πρώτα χρόνια της ζωής του, κατά την διάρκεια της εφηβείας και της ενηλικίωσης του.  Μόνο που ο συγκεκριμένος ήρωας, μπροστά στον έρωτα, γίνεται και πάλι παιδί. 

Η γραφή του Nabokov είναι κατά βάση ρεαλιστική, αν και έχει αρκετή λυρικότητα, καθώς και υπάρχει έντονα το στοιχείο της φαντασίας, ήδη από την αρχή του κειμένου. Ένας πίνακας που απεικονίζει ένα μονοπάτι που χάνεται στο δάσος, βρίσκεται στο μυαλό του από την παιδική του ηλικία, και αποτελεί ένα μικρό ''καταφύγιο'', δημιουργώντας έντονα το στοιχείο του φανταστικού. Αργότερα, δημιουργεί μια φανταστική χώρα, την Ζουρλανδία, ένα ουτοπικικό μέρος για αυτόν και την Σόνια, που τον απορρίπτει. Και κάπως έτσι, γίνεται ξανά εκείνο το μικρό παιδί που ψάχνει να δει που καταλήγει αυτό το μονοπάτι. Θέλοντας να γίνει ''ήρωας'', και ίσως να αποκτήσει κάποια ''δόξα'', και κάποιο νόημα στην ζωή του, μπλέκοντας την πραγματικότητα με την φαντασία και την ψευδαίσθηση, θα θελήσει να επιστρέψει ξανά πίσω στην Ρωσία των αναμνήσεων του, πηγαίνοντας μόνος του στα σύνορα. Ο προορισμός είναι ξεκάθαρος, και δεν έχει αίσιο τέλος.

Αν και μέσα από την ιστορία αναφέρεται σε πολλά ιστορικά και πολιτικά κομμάτια, δεν θα έλεγα πως έχει ακριβώς τέτοιον χαρακτήρα, αφού και ο ίδιος ο Μάρτιν δείχνει να έχει άγνοια, αφού οι πράξεις τους καθοδηγούνται από τα συναισθήματα του. Θεωρώ πως αυτό προσδίδει περισσότερη δραματικότητα στον ήρωα και τις πράξεις του, αφού δεν καθοδηγείται από κάποια φιλοδοξία.

Όσον αφορά την γλώσσα του βιβλίου, μου άρεσε πολύ. Πολλά κομμάτια τα διάβασα πάνω από δύο φορές είτε επειδή μου άρεσαν πολύ, είτε επειδή ένιωθα πως ήθελα λίγο χρόνο να εξοικειωθώ μαζί τους. Οι μακροσκελείς προτάσεις είναι από τα στοιχεία που απολαμβάνω σε ένα μυθιστόρημα - αρκεί να νιώθω πως έχουν έναν σκοπό- και όχι μόνο δεν με κούρασαν, αλλά με βοήθησαν να μπω καλύτερα στο κλίμα του βιβλίου.

Μια άδοξη- δόξα, μια ιστορία γεμάτη ειρωνία και ματαιότητα. Μια ιστορία για την αναζήτηση του σκοπού ενός ανθρώπου, η οποία διανθίζεται με ένα σωρό ακόμη θέματα όπως η αγάπη, η αέναη περιπλάνηση ( μεταφορικά και κυριολεκτικά), οι ανθρώπινες σχέσεις - φιλικές και ερωτικές, η νοσταλγία και η απόρριψη. Η Δοξα έχει όλα τα στοιχεία που - στα δικά μου μάτια τουλάχιστον - την κάνει ένα σκοτεινό παραμύθι για μεγάλους, και ένα μοναδικό παιχνίδι λέξεων και συναισθημάτων που δένει με πολύ ωραίο τρόπο.