Το Πορτρέτο - Νικολάι Γκόγκολ

Μια από τις ιστορίες που διάβασα πρόσφατα, και με εξέπληξε ευχάριστα, είναι από τον Νικολάϊ Γκόγκολ. Πρόκειται για τη νουβέλα με τίτλο Το Πορτρέτο. Μια ιστορία, που αν διάβαζα χωρίς να ξέρω ποιος την έχει γράψει, θα έπαιρνα όρκο ότι έχει γραφτεί από τον Πόε! Και όμως, ο Ρώσος συγγραφέας κατάφερε να γράψει μια σκοτεινή και ατμοσφαιρική ιστορία δείχνοντας και μια άλλη του πλευρά που αξίζει να διαβαστεί!

Το πορτρέτο - Νικολάι Γκόγκολ

Ο Τσαρτκόφ είναι ένας φτωχός ζωγράφος, που σε μια περιπλάνηση του στην αγορά, θα δει έναν πίνακα που αμέσως θα τον μαγνητίσει και θα του κινήσει το ενδιαφέρον. Ένας μισοτελειωμένος πίνακας, με έναν Κινέζο άντρα, που έχει ένα βλέμμα που τον καθηλώνει. Χωρίς να μπορεί να βγάλει από το μυαλό του το βλέμμα και μαγεμένος από τον τρόπο με τον οποίον έχει αποδοθεί η ζωντάνια μέσα σε αυτά, θα δώσει τα τελευταία του χρήματα και θα τον αγοράσει. 

Επιστρέφοντας σπίτι, θα τον περιμένει ο ιδιοκτήτης του σπιτιού, ζητώντας του τα χρήματα για το ενοίκιο. Ο Τσαρτκόφ υποστηρίζει πως θα τα δώσει άμεσα. Τότε, μέσα στον πίνακα βρίσκει μια εσοχή με κάποια χρήματα. Από τότε η ζωή του θα αλλάξει. Θα μείνει σε άλλο σπίτι, θα αγοράσει καινούρια ρούχα, ενώ με τη βοήθεια των χρημάτων, αφότου μπει μια αγγελία στην εφημερίδα, θα καταφέρει να γίνει ένας από τους πιο γνωστούς ζωγράφους. Ενώ όμως η ζωή του αλλάζει, σύντομα θα έρθει με την πικρή αλήθεια. Παρατηρώντας έναν πίνακα από την Ιταλία, θα διαπιστώσει πως το δικό του ταλέντο είναι λίγο, και πως ό,τι κατάφερε ως στιγμής, το κατάφερε χάριν στην τύχη του. Μια τύχη που ήρθε από τότε που αγόρασε το συγκεκριμένο Πορτρέτο. Αφού λοιπόν το απομάκρυνε από κοντά του, με όσα λεφτά του είχαν απομείνει, ξεκίνησε να αγοράζει έργα τέχνης και με μίσος και μανία να τα καταστρέφει.Και έτσι άρχισε να αρρωσταίνει και να οδηγείται στην παράνοια. 

Η ιστορία όμως, δε σταματάει εδώ. Στο δεύτερο μέρος της ιστορίας, μεταφερόμαστε σε μια δημοπρασία με έργα τέχνης από την Κίνα που γίνεται στην Πετρούπολη.  Ανάμεσα σε αυτά τα έργα, βρίσκεται και το Πορτρέτο που αγόρασε ο Τσαρτκόφ. Ένας άντρας που επισκέφτηκε το μέρος άρχισε να εξιστορεί την ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτό, καθώς θεωρούσε πως του άνηκε. Όλα τα ''μυστήρια'' θα ''εξηγηθούν'', αφού αυτός ο Κινέζος άντρας ήταν ένας τοκογλύφος που εκμεταλλευόταν φτωχούς ανθρώπους. Μια ημέρα ανέθεσε σε έναν ζωγράφο να φτιάξει το Πορτρέτο του. Ο ζωγράφος αυτός, ήταν ο πατέρας του άνδρα που εξιστορούσε τα γεγονότα. Άρχισε λοιπόν να λέει ότι όταν ο πατέρας του ξεκίνησε να ζωγραφίζει τον τοκογλύφο, αμέσως καθηλώθηκε από το βλέμμα του, και την κακία που έβγαινε από τα μάτια του. Φοβισμένος από το Κακό που είχε δει, έφυγε τρομαγμένος χωρίς να ολοκληρώσει ποτέ το έργο του.  Ο τοκογλύφος πέθανε, ενώ ο ζωγράφος άρχισε να παρατηρεί μια περίεργη αλλαγή στη συμπεριφορά του. Ο Κινέζος πριν πεθάνει του είχε δώσει τον πίνακα, μιας και αφού δεν τον είχε ολοκληρώσει δεν τον ήθελε. Τότε κατάλαβε πως για όλα έφταιγε ο πίνακας. Τον έδωσε, ενώ παρατηρήθηκε πως όσοι τον είχαν στην κατοχή τους, ήθελαν να τον ξεφορτωθούν. Μόλις όμως ο άνδρας τελειώνει την αφήγηση του, ο πίνακας έχει εξαφανιστεί!

Μπορεί στην ουσία αυτή η νουβέλα να βγάζει κάτι ''τρομακτικό'' και σκοτεινό, όμως στην ουσία πίσω από αυτό κρύβονται οι σκέψεις του Νικολάϊ Γκόγκολ για την τέχνη. Τις εκφράζει έμμεσα, ειδικά στο τελευταίο κομμάτι. Φυσικά, πρωταγωνιστεί η αντιπαράθεση μεταξύ καλού - κακού. Θεωρώ πως το μεγαλύτερο κομμάτι κρύβει την ''ποιότητα'' και την ''ηθική'' που καλείται να έχει ένας καλλιτέχνις, ειδικά όταν στα χέρια του βρεθούν χρήματα. Ακόμη, πιστεύω καυτηριάζεται η ζωή των ''κοσμικών'' καλλιτεχνών, που χωρίς ιδιαίτερο ταλέντο γίνονται γνωστοί στους κύκλους τους. Όμως, ο Τσαρτκόφ είναι ζωντανό παράδειγμα πως όλη αυτή η υπεροψία, - τραβηγμένα μεν- μπορεί να οδηγήσει στην συναισθηματική και νοητική πτώση. 

Βρήκα Το Πορτρέτο μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία, που κρύβει πολλές αναγνώσεις, και ακόμα περισσότερες αναλύσεις. Παρά το μεταφυσικό στοιχείο, μπορεί να ανοίξει πολλές συζητήσεις για την Τέχνη.

---

Βρείτε την νουβέλα του Νικολάι Γκόγκολ , Το Πορτρέτο online: ΕΔΩ!

----

Άλλα έργα του Νικολάι Γκόγκολ που αγαπώ:

Το Παλτό

Το Ημερολόγιο ενός τρελού

Η μύτη